និយាយពីព្រះរាម
ព្រះរាមដើររកនាងសីតា ស្រាប់តែជួបជតាយុ ហើយក៏សួរថា “ ចុះបងឯងហេតុយ៉ាងម៉េចក៏ទ្រង់ដូចជាមានគ្រោះថ្នាក់ដល់ថ្នាក់នេះ ” ជតាយុតបថា “មូលហេតុដែលខ្ញុំមានគ្រោះថ្នាក់ ដោយសារខ្ញុំជួយបងដែរ កុំអីខ្ញុំគ្មានគ្រោះថ្នាក់ទេ”។ ព្រះរាមឆ្ងល់សួរៈ “ជួយខ្ញុំយ៉ាងម៉េច? រឿងអីដែលថាបានជួយខ្ញុំនោះ” ជតាយុឆ្លើយថា “ខ្ញុំបានឃើញ ក្រុងរាពណ៍ចាប់យក ប្រពន្ធលោកទៅ ខ្ញុំជួយយកអាសាការពារដើម្បីរារាំងផ្លូវវាក៏ប៉ុន្តែ រាពណ៍វាចោលព្រះទម្រង់មកបាក់ស្លាប ខ្ញុំចាំតែអ្នកទេ” (ជតាយុនេះធ្លាប់រាប់អានមិត្តភក្តិនិងព្រះរាមដែរ ជាសត្វពូកែណាស់)។ ដល់អញ្ចឹងព្រះរាមលោកជឿ គឺត្រង់អញ្ជោះទេ លោកថា “បើអញ្ចឹងចិញ្ចៀនព្រះទម្រង់នៅឯណា?” (សួរចិញ្ចៀនហ្នឹងបានដឹង“។ អូ! ពិត ប្រាកដមែន” ព្រះរាមលោកក៏អង្វរជតាយុថា : “អ្នកឯងកុំស្លាប់អីចាំខ្ញុំតស្លាបឱ្យ ជតាយុឆ្លើយថា “អត់ទេ ទោះបីសក់មួយ ច្រៀកជាដប់ ក៏ខ្ញុំអត់សុខចិត្តរស់ដែរ សុខចិត្ដតែពីអត់ដង្ហើមស្លាប់ ព្រោះខ្មាសរាពណ៍ណាស់”។ ត្រង់ហ្នឹងហើយ កើតបានជារឿង រាមកេរ្តិ៍បណ្ដោយ ព្រោះលោកដើរតាមរកនាងសីតា បានទៅដល់សមុទ្រ ង៉េមង៉ាម ហើយសម្លឹងទៅឃើញក្រុងលង្កានៅឆ្ងាយល្វឹងល្វើយ គិតទេថាសម្បើមពេក ព្រះរាមក៏ពិចារណាថា “អញឆ្លងសមុទ្រទៅយ៉ាងម៉េចបាន! បើក្រុងលង្កាសម្លឹងទៅសំនួនប៉ុនផ្លិត សម្លឹងពីត្រើយនេះទៅ វាធំហើយឆ្ងាយពេកសមុទ្រហ្នឹង។ អញ្ចឹងលោកគិតនឹកឃើញទ័ពសេនារបស់លោក ក៏ហៅទាំងអស់ ប្រមែប្រមូលមកជួបជុំគ្នាបានធ្វើការចងថ្នល់។
Speaking of Rama
Rama continued his search for Sita and encountered Jatayu. Rama asked, "Brother, what happened to you that caused such injuries?" Jatayu replied, "The reason for my injuries is because I tried to help you. But don't worry, I'm not in much pain." Rama, puzzled, asked, "How did you help me? What happened?"
Jatayu explained, "I saw Ravana kidnapping your wife. I tried to stop him, but he broke my wing and threw me down. I have been waiting for you ever since." (Jatayu was a noble and brave bird, and a friend to Rama.) Hearing this, Rama believed Jatayu. He asked, "If that's the case, where is the ring?" (He asked to confirm the truth.)
Jatayu replied, "Oh! It's true. I have the ring here." Rama then pleaded with Jatayu, "Please don't die. Wait until I heal your wing." Jatayu responded, "No, even if you try to heal me, I don't want to live. I am too ashamed because of Ravana."
This is how the story of Ramayana continues. Rama then traveled to the ocean, looking across to see the distant city of Lanka. He thought, "How can I cross this vast ocean? Lanka seems so far away." He then thought of his army and called them all together to discuss crossing the ocean.
Contemporary Khmer Translation (High-School Level)
និយាយពីព្រះរាម
ព្រះរាមបន្តរកនាងសីតា ហើយបានជួបជតាយុ។ ព្រះរាមសួរថា "បងធំ ហេតុអ្វីបានជាអ្នកមានគ្រោះថ្នាក់ដល់ថ្នាក់នេះ?" ជតាយុបានឆ្លើយថា "មូលហេតុដែលខ្ញុំមានគ្រោះថ្នាក់គឺដោយសារខ្ញុំបានជួយលោក។ កុំបារម្ភ ខ្ញុំមិនមានជំងឺធ្ងន់ទេ។"
ព្រះរាមនឹកសួរថា "អ្នកបានជួយខ្ញុំដោយរបៀបណា? មានរឿងអ្វីកើតឡើង?" ជតាយុបានឆ្លើយថា "ខ្ញុំបានឃើញរាពណ៍ចាប់យកប្រពន្ធរបស់លោក ខ្ញុំបានបោះពាក្យការពារដើម្បីរារាំងផ្លូវរាពណ៍។ ប៉ុន្តែរាពណ៍បានបាក់ស្លាបរបស់ខ្ញុំ។ ខ្ញុំបាននៅទីនេះដើម្បីរង់ចាំអ្នក។" (ជតាយុជាសត្វដែលមានសីលធម៌ និងខ្លាំងក្លា ដោយជាមិត្តស្មោះនឹងព្រះរាម។)
ព្រះរាមបានសួរថា "បើអញ្ចឹងចិញ្ចៀនព្រះទម្រង់នៅឯណា?" (សួរចិញ្ចៀននេះដើម្បីដឹងថា “អូ! ពិតប្រាកដមែន”)
ព្រះរាមបានអង្វរជតាយុថា "សូមកុំស្លាប់ចុះ។ ចាំខ្ញុំធ្វើការបណ្តុះស្លាបរបស់អ្នក។" ជតាយុបានឆ្លើយថា "ទេ! ទោះបីខ្ញុំបានការព្យាបាល សូមខ្ញុំស្លាប់ព្រោះខ្មាសរាពណ៍ណាស់។"
ត្រង់នេះហើយជារឿងរាមកេរ្តិ៍ដែលបន្ដដំណើរទៅ។ ព្រះរាមបានធ្វើដំណើរទៅដល់សមុទ្រ ហើយបានឃើញក្រុងលង្កា។ គាត់គិតថា "បើមើលពីទីនេះទៅ ក្រុងលង្កាសំណួនប៉ុនផ្លិតដូចជាធំបំផុតពេក។ តើខ្ញុំឆ្លងសមុទ្រនេះដោយរបៀបណា?" គាត់បានគិតពីទ័ពសេនារបស់ខ្លួន ហើយបានហៅទាំងអស់មកជុំគ្នា ដើម្បីពិភាក្សារឿងចងថ្នល់ឆ្លងសមុទ្រ។
Detailed Word-by-Word Translation
- និយាយពី - talking about
- ព្រះរាម - Rama
- ដើរ - walk
- រក - search for
- នាងសីតា - Sita
- ស្រាប់តែ - suddenly
- ជួប - meet
- ជតាយុ - Jatayu
- ហើយ - and
- ក៏ - then
- សួរ - ask
- ថា - that
- ចុះ - so
- បងឯង - you, polite term for elder brother
- ហេតុយ៉ាងម៉េច - why, how
- ទ្រង់ - you, formal term
- ដូចជា - seem
- មាន - have
- គ្រោះថ្នាក់ - danger
- ដល់ - to
- ថ្នាក់ - level
- នេះ - this
- តប - reply
- មូលហេតុ - reason (Sanskrit: S), ហេតុផល
- ដែល - that
- ខ្ញុំ - I
- មាន - have
- ដោយសារ - because (Sanskrit: S), ពីព្រោះ
- ជួយ - help
- ដែរ - also
- កុំអី - don't worry, មិនអី
- គ្មាន - do not have
- ទេ - at all
- ឆ្ងល់ - puzzled
- រឿង - matter, story (Sanskrit: S), អត្ថន័យ
- អី - what
- បានជួយ - helped
- ឃើញ - see
- ក្រុង - city (Sanskrit: S), ទីក្រុង
- ចាប់យក - capture
- ប្រពន្ធ - wife
- ជួយយក - take away
- អាសា - help (Sanskrit: S)
- ការពារ - protect (Sanskrit: S)
- ដើម្បី - in order to
- រារាំង - block
- ផ្លូវ - way, ផ្លូវទៅ
- ចោល - leave
- ព្រះទម្រង់ - deity (Sanskrit: S)
- បាក់ស្លាប - break wing
- ចាំ - wait for
- ធ្លាប់ - used to
- រាប់អាន - friendly (Sanskrit: S), មិត្តភាព
- មិត្តភក្តិ - friend (Sanskrit: S)
- ជាសត្វពូកែណាស់ - very brave bird
- ជឿ - believe
- ត្រង់ - true
- អញ្ជោះ - ask, សួរ
- ចិញ្ចៀន - ring (Sanskrit: S), ចិញ្ចៀនខ្លួន
- អង្វរ - beg, សុំ
- កុំស្លាប់ - don't die
- ស្នាក់ - wait, រង់ចាំ
- សក់ - hair
- ច្រៀក - strain, ច្រៀក
- សុខចិត្ត - content, ពេញចិត្ត
- ខ្មាស - ashamed (Sanskrit: S)
- បានកើត - happened, កើតឡើង
- រាមកេរ្តិ៍បណ្ដោយ - Ramayana (Sanskrit: S)
- បានដល់ - reached
- សមុទ្រ - ocean (Sanskrit: S)
- គិត - think
- សម្បើម - admire, សរសើរ
- ឆ្លង - cross, ឆ្លងកាត់
- សមុទ្រ - ocean (Sanskrit: S)
- ឃើញ - see
- ទ័ពសេនា - army (Sanskrit: S)
- ហៅ - call
- ប្រមែប្រមូល - gather, ប្រមូល
- បានធ្វើការចងថ្នល់ - tied knots